Understanding the Stages of Skill Acquisition in Sports

 

In the world of sports, skill acquisition is a fundamental process that every athlete goes through in their journey to mastery. Whether it's shooting a basketball, serving a tennis ball, or making a save in football, the acquisition of skills follows a structured path. This journey can be divided into stages, with each phase playing a critical role in an athlete's development. In this blog, we will explore the stages of skill acquisition in sports, discuss the significance of each phase, and the essential role of feedback in this process.

Stages of Skill Acquisition in Sports

Skill acquisition typically involves three main stages:

Cognitive Phase: 

The cognitive stage of skill acquisition in sports and physical education is the initial phase in which individuals learn the basics of a new skill or sport. During this stage, the focus is on understanding the fundamental concepts, rules, and movements associated with the sport or physical activity. Here are some key characteristics of the cognitive stage:

Understanding Rules and Concepts: Athletes or students in physical education classes begin by grasping the rules and regulations of the sport or activity. They learn the basic concepts and terminology.

Mental Visualization: During this stage, individuals often mentally visualize the skill or sport, trying to comprehend how it works. They may watch demonstrations, read instructions, or receive verbal explanations.

Trial and Error: Learners may experiment with the movements and techniques to gain a better understanding of how they work. This phase involves a lot of trial and error as they figure out the mechanics of the skill.

Slow and Inconsistent Performance: In the cognitive stage, performance is typically slow, inconsistent, and lacks fluidity. Learners may make frequent errors or mistakes.

High Cognitive Load: Individuals in this stage have a high cognitive load, meaning they need to consciously think about each step of the skill or movement, which can be mentally taxing.

Feedback and Instruction: Learners rely on feedback and instruction from coaches, teachers, or more experienced individuals to improve and refine their understanding and execution of the skill.

Cognitive stage is just the initial step in the skill acquisition process. Progressing through the associative and autonomous stages is necessary to achieve a high level of skill proficiency and automaticity in sports and physical education. As individuals practice and gain experience, they transition into the associative phase, where they refine their techniques, and eventually, the autonomous phase, where the skill becomes second nature.

Example:

a.    A beginner learning to hold a badminton racket correctly and understanding the swing.

b.    A Player learning how to grip the Handball in a hand

c.    A Volleyball Player trying to understand the positioning of Hands for underhand pass

 Associative / Practice Phase: 

The associative phase of skill acquisition in sports and physical education is a critical stage where individuals refine and further develop their motor skills, techniques, and movements. This phase is characterized by a focus on practice and fine-tuning, with the primary goal of reducing errors and achieving a higher level of skill proficiency. Here's a more detailed explanation of the associative phase in both sports and physical education:

Refinement of Technique: Athletes in this phase work on perfecting their skills and movements. They pay close attention to the details of their technique, making adjustments to ensure consistency and precision.

Error Detection and Correction: Athletes become more self-aware and can identify errors in their performance. They work on correcting these errors through targeted practice and feedback from coaches or peers.

Repetitive Practice: Repetition is a key element of the associative phase. Athletes engage in focused and deliberate practice to build muscle memory and enhance skill execution.

Advanced Drills and Training: Athletes may engage in more advanced drills and training exercises that challenge their skills and push them to improve. These drills are often tailored to the specific requirements of the sport.

Performance Consistency: The main goal of the associative phase is to achieve a higher level of consistency in performance. Athletes aim to reduce variability in their skill execution, ensuring that they can perform at a high level under various conditions and pressure situations. Example: A Badminton Player tuning their swing, paying attention to grip, posture, and follow-through.

Autonomous Phase:

In the advanced stage, skills become automatic and require minimal conscious thought. Athletes can perform consistently at a high level, even under pressure. Automaticity: Skills become automated, meaning athletes can execute them without having to consciously think about each component. Movements and techniques are fluid and consistent.

Efficiency: Athletes in the autonomous phase can perform their skills with maximum efficiency. They have refined their techniques to minimize wasted energy and effort.

Adaptability: Individuals in this phase are highly adaptable and can adjust their skills and techniques based on varying conditions, opponents, or situations.

Consistency: Consistency is a hallmark of the autonomous phase. Athletes can consistently reproduce high-level performances in training and competition.

Reduced Errors: The number of errors or mistakes is significantly reduced compared to earlier phases of skill acquisition.

Mental Focus: Athletes in the autonomous phase can allocate more mental focus to strategic aspects of the game or sport, as the basic skills have become second nature.

Quick Decision-Making: Quick and effective decision-making is an essential component of this phase, as athletes can react to changing circumstances with ease.

Example:

a.    A professional archer executing a perfect shot with precision and accuracy without conscious deliberation.

b.    An athlete jumps over the hurdle in a without altering speed

c.    Goal keeper in a handball saves the ball without any conscious deliberation

Which Phase Is More Important?

The significance of each phase depends on the context. The cognitive phase is crucial for building a strong foundation and understanding the sport's basics. However, the autonomous phase often takes precedence in competitive sports. Being able to perform skills automatically, especially under pressure, is what separates top-level athletes from the rest.

Which Phase Is Much Longer?

The associative phase tends to be considerably longer. Here, athletes focus on perfecting their skills, which requires extensive practice and attention to detail. The cognitive phase is relatively short as it primarily involves understanding the fundamentals, while the autonomous phase, while essential, is about applying what has been learned consistently.

Role of Feedback

Feedback plays a vital role in skill acquisition. It provides athletes with information about their performance, allowing them to make adjustments and improvements. Coaches, teammates, and even self-assessment can provide valuable feedback. Constructive feedback helps athletes move through the stages more effectively and refine their skills.

What the Teacher Should Consider While Teaching About Phases of Acquisition?

For teachers and coaches, understanding the stages of skill acquisition is essential for effective instruction. They should:

• Recognize that each athlete progresses at their own pace through these stages.
• Modify instruction to the individual needs and skill levels of their athletes.
• Provide consistent, constructive feedback to aid skill development.
• Emphasize the importance of the autonomous phase for peak performance.
• Create a supportive and encouraging learning environment that fosters skill development.

The stages of skill acquisition in sports are a natural progression in an athlete's journey toward excellence. The cognitive phase provides the foundation, the associative phase enhances the skills, and the autonomous phase enables peak performance. Through effective feedback and considerate teaching, athletes can navigate these stages and excel in their chosen sport.

शारीरिक शिक्षणातील विविध अध्यापन शैली

 

शारीरिक शिक्षणातील विविध अध्यापन शैली

एक शारीरिक शिक्षण शिक्षक म्हणून विविध अध्यापन शैलींची सखोल माहिती असणे अत्यंत फायदेशीर आहे कारण ते तुम्हाला खालील गोष्टी करण्याची मुभा देतात:

○ विद्यार्थी ज्या वेगळ्या पद्धतीने शिकतात त्याची पूर्तता करतात;

○ विद्यार्थ्यांना शारीरिक शिक्षणाशी निहित सर्व संकल्पना, प्रक्रिया आणि कौशल्ये शिकण्याची परवानगी देते;

○ शारिरीक शिक्षण धड्यांच्या वितरणातील एकसंधता दूर करते

○ विद्यार्थी दिलेले शिक्षण उद्दिष्ट कसे साध्य करतील याचे नियोजन करण्यासाठी उपयुक्त आहेत

अध्यापन शैली वर्तनवादी, संज्ञानात्मक, सामाजिक रचनावादी, समवयस्क शिक्षण, समवयस्क मूल्यांकन आणि स्व-मूल्यांकन यासारख्या शिकवण्या आणि शिकण्याच्या अनेक दृष्टिकोनांची पुर्तता करतात.

शारीरिक शिक्षण हे एक विषय क्षेत्र आहे ज्यात विद्यार्थ्यांना प्रभावीपणे गुंतवून ठेवण्यासाठी आणि शिक्षणाला चालना देण्यासाठी विविध प्रकारच्या शिक्षण शैलींची आवश्यकता असते. वेगवेगळ्या विद्यार्थ्यांच्या शिकण्याच्या शैली आणि प्राधान्ये भिन्न असतात आणि एकापेक्षा जास्त अध्यापन शैलींचा समावेश केल्याने सर्व विद्यार्थ्यांना उत्कृष्ट कामगिरी करण्याची आणि त्यांच्या क्षमतेपर्यंत पोहोचण्याची संधी आहे याची खात्री करण्यात मदत होते.

काही विद्यार्थी कक्त पाहुन (Vusual) शिकणारे असू शकतात, ते बघून आणि निरीक्षण करून शिकण्यास प्राधान्य देतात. इतर ऐकुन (Auditory) शिकणारे असू शकतात, जे ऐकून आणि बोलून शिकण्यास प्राधान्य देतात. याव्यतिरिक्त इतर कृतीतुन (Kinesthetic) शिकणारे असू शकतात, जे हालचाल आणि शारीरिक हालचालींद्वारे शिकण्यास प्राधान्य देतात. यातील प्रत्येक शिकण्याच्या शैलीला पूर्ण करणार्‍या अध्यापन शैलींचा समावेश करून, शिक्षक त्यांच्या विद्यार्थ्यासाठी एक चांगला शिकण्याचा अनुभव देऊ शकतात.

याव्यतिरिक्त, भिन्न उपक्रम आणि शिकण्याच्या उद्दिष्टांसाठी भिन्न शिक्षण शैली आवश्यक असू शकतात. उदाहरणार्थ, सांघिक खेळाचे नियम आणि रणनीती शिकवण्यासाठी अधिक व्याख्यान-आधारित शिक्षण शैली आवश्यक असू शकते, तर मूलभूत हालचाली कौशल्ये शिकवण्यासाठी अधिक हँड-ऑन, किनेस्थेटिक शिक्षण शैली आवश्यक असू शकते.

एकंदरीत, शारीरिक शिक्षणामध्ये अनेक अध्यापन शैलींचा वापर केल्याने सर्व विद्यार्थ्यांसाठी प्रतिबद्धता, शिक्षण आणि यशास प्रोत्साहन देणारे गतिशील शिक्षण वातावरण तयार करण्यात मदत होऊ शकते.

हुकुम शैली

अध्यापनाची हुकुम शैली, ज्याला डायरेक्ट इंस्ट्रक्शन मॉडेल म्हणूनही ओळखले जाते, ही शिकवण्याची पद्धत आहे जी शिक्षकाकडून विद्यार्थ्यांना स्पष्ट मार्गदर्शन आणि सूचनांवर जोर देते. शारीरिक शिक्षणाच्या संदर्भात, ही शिकवण्याची शैली सहसा विशिष्ट कौशल्ये किंवा तंत्रे शिकवण्यासाठी वापरली जाते, जसे की विशिष्ट व्यायाम किंवा खेळ कसा करावा.

अध्यापनाच्या हुकुम शैलीमध्ये, शिक्षक प्रभावी भूमिका घेतात आणि विद्यार्थ्यांना स्पष्ट आणि थेट सूचना देतात. शिक्षक विद्यार्थ्यांना काय करायचे, कसे करायचे, कधी करायचे ते सांगतात. विद्यार्थ्यांनी प्रश्न न करता किंवा त्यांच्यापासून विचलित न होता शिक्षकांनी दिलेल्या सूचनांचे पालन करणे अपेक्षित आहे.

शारीरिक शिक्षणातील आदेश शैलीचे फायदे:

• स्पष्ट मार्गदर्शन आणि सूचना प्रदान करते, जे विशिष्ट खेळ किंवा क्रियाकलापांसाठी नवीन असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त ठरू शकतात.

• विशिष्ट कौशल्ये किंवा तंत्रे शिकवण्यासाठी कार्यक्षम आणि प्रभावी असू शकते.

• एक संरचित आणि शिस्तबद्ध वातावरण प्रदान करते, जे वर्ग व्यवस्थापनास मदत करू शकते.

शारीरिक शिक्षणातील आदेश शैलीचे तोटे:

• जे विद्यार्थी त्यांच्या शिक्षणात अधिक स्वायत्तता आणि स्वातंत्र्याला प्राधान्य देतात त्यांच्यासाठी ते आकर्षक किंवा आनंददायक असू शकत नाही.

• अत्याधिक नियमानुसार असू शकते, ज्यामुळे सर्जनशीलता आणि समस्या सोडवण्याची कौशल्ये मर्यादित होऊ शकतात.

• ज्या विद्यार्थ्यांच्या शिकण्याच्या शैली किंवा गरजा भिन्न आहेत त्यांच्यासाठी योग्य असू शकत नाही.

शारीरिक शिक्षणामध्ये शिकवण्याची हुकुम शैली ही एक शिकवण्याची पद्धत आहे ज्यामध्ये शिक्षक विद्यार्थ्यांना स्पष्ट आणि थेट सूचना देतात. या शैलीमध्ये, शिक्षक वर्गावर नियंत्रण ठेवतो आणि कोणते उपक्रम केले जातात, ते केव्हा केले जातात आणि ते कसे केले जातात हे ठरवतात.

आदेश शैलीतील पूर्व-प्रभाव निर्णयांमध्ये वर्गासाठी नियोजन आणि तयारी यांचा समावेश होतो. शिक्षक करावयाच्या उपक्रमांवर निर्णय घेतो, उद्दिष्टे निश्चित करतो आणि धड्याची रचना आखतो. शिक्षक वर्तन आणि वर्गातील सहभागासाठी अपेक्षा देखील निश्चित करू शकतात.

हुकुम शैलीतील प्रभाव निर्णयांमध्ये धड्याच्या योजनेची वास्तविक अंमलबजावणी समाविष्ट असते. शिक्षक कार्यभार घेतात आणि क्रियाकलापांसाठी सूचना वितरीत करतात. शिक्षक विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीवर लक्ष ठेवतात आणि विद्यार्थी शिकत आहेत आणि व्यस्त आहेत याची खात्री करण्यासाठी आवश्यकतेनुसार उपक्रम समायोजित करतात.

आदेश शैलीतील प्रभावानंतरच्या निर्णयांमध्ये धड्याच्या यशाचे मूल्यांकन करणे आणि पुढील वर्गासाठी काय सुधारले जाऊ शकते यावर विचार करणे समाविष्ट आहे. शिक्षक विद्यार्थ्यांना त्यांच्या कामगिरीबद्दल अभिप्राय देखील देऊ शकतात आणि त्यांना त्यांच्या स्वतःच्या शिक्षणावर विचार करण्याची संधी प्रदान करू शकतात.

एकंदरीत, शारीरिक शिक्षणातील शिकवण्याची आज्ञा शैली मूलभूत कौशल्ये आणि तंत्रे शिकवण्यासाठी प्रभावी असू शकते, परंतु ती सर्व विद्यार्थ्यांसाठी किंवा क्रियाकलापांसाठी योग्य असू शकत नाही. शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांच्या गरजा आणि क्षमतांचा विचार करणे आणि विद्यार्थी-केंद्रित शिक्षण आणि निर्णय घेण्याच्या संधी उपलब्ध करून देणे महत्त्वाचे आहे.

सराव शैली

शारीरिक शिक्षणातील शिकवण्याची सराव शैली ही एक उपदेशात्मक दृष्टीकोन आहे जी वारंवार सराव आणि अभिप्रायाद्वारे हाताने शिकण्यावर जोर देते. हा दृष्टिकोन या विश्वासावर आधारित आहे की शारीरिक कौशल्ये शिकण्यासाठी सराव आणि पुनरावृत्ती आवश्यक आहे आणि शिकणाऱ्यांना त्यांच्या हालचाली सुधारण्यात मदत करण्यासाठी तात्काळ अभिप्रायाचा फायदा होतो.

शारीरिक शिक्षणातील सराव शैली शिकवण्याच्या काही प्रमुख वैशिष्ट्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

1. कौशल्य विकासावर लक्ष केंद्रित करते: सराव शैली शिकवण्याचे प्राथमिक उद्दिष्ट म्हणजे विद्यार्थ्यांची शारीरिक कौशल्ये विकसित करणे, जसे की फेकणे, पकडणे, उडी मारणे, धावणे आणि मारणे. कामगिरी सुधारणे आणि दुखापतीचा धोका कमी करणे या उद्देशाने योग्य तंत्र आणि फॉर्म विकसित करण्यावर भर दिला जातो.

2. पुनरावृत्ती: सराव शैली अध्यापनामध्ये विशिष्ट कौशल्ये किंवा हालचालींचा वारंवार सराव समाविष्ट असतो. हे शिकणाऱ्यांना स्नायूंची स्मरणशक्ती विकसित करण्यास आणि त्यांचे समन्वय आणि वेळ सुधारण्यास अनुमती देते.

3. अभिप्राय: तात्काळ अभिप्राय हा सराव शैली अध्यापनाचा एक आवश्यक घटक आहे. शिष्यांना शिक्षक, त्यांच्या समवयस्कांकडून किंवा आत्म-चिंतनाद्वारे अभिप्राय प्राप्त होतो. हा अभिप्राय शिकणाऱ्यांना सुधारणेसाठी क्षेत्रे ओळखण्यास आणि त्यांच्या तंत्रात समायोजन करण्यास मदत करतो.

4. प्रगती: सराव शैली शिकवण्यात सामान्यतः कौशल्यांची प्रगती समाविष्ट असते. शिकणारे मूलभूत हालचालींपासून सुरुवात करतात आणि हळूहळू अधिक जटिल कौशल्ये तयार करतात. हे शिकणार्‍यांना कौशल्यांचा मजबूत पाया विकसित करण्यात मदत करते आणि त्यांना त्यांच्या पूर्वीच्या ज्ञानावर वाढ करण्यास अनुमती देते.

5. वैयक्तिक सूचना: सराव शैली अध्यापन वैयक्तिकृत सूचनांना अनुमती देते, जिथे शिक्षक प्रत्येक विद्यार्थ्याच्या गरजा आणि कौशल्य पातळीनुसार अभिप्राय आणि सूचना देऊ शकतात.

शारीरिक शिक्षणामध्ये सराव शैली शिकवण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या काही धोरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

1. ड्रिल आणि सराव: शिकणाऱ्यांना स्नायूंची स्मरणशक्ती विकसित करण्यात मदत करण्यासाठी आणि त्यांचे तंत्र परिपूर्ण करण्यासाठी शिक्षक ड्रिलचा वापर करतात. या कवायतींमध्ये पुनरावृत्तीच्या हालचालींचा समावेश असतो ज्या विशिष्ट कौशल्यांना वेगळे करतात.

2. पीअर फीडबॅक: शिकणारे एकमेकांना फीडबॅक देतात, ज्यामुळे त्यांना एकमेकांच्या चुका आणि यशातून शिकता येते. हे शिकणाऱ्यांना त्यांचे संवाद आणि टीमवर्क कौशल्य विकसित करण्यास देखील मदत करते.

3. व्हिडिओ विश्लेषण: शिक्षक विद्यार्थ्यांना त्यांच्या तंत्रावर त्वरित अभिप्राय देण्यासाठी व्हिडिओ विश्लेषणाचा वापर करतात. शिकणाऱ्यांना सुधारणेसाठी क्षेत्रे ओळखण्यात आणि त्यांच्या हालचालींमध्ये समायोजन करण्यात मदत करण्यासाठी हे एक शक्तिशाली साधन असू शकते.

4. कौशल्य प्रगती: शिक्षक कौशल्य प्रगतीचा वापर करून विद्यार्थ्यांना त्यांचे पूर्वीचे ज्ञान तयार करण्यात आणि अधिक जटिल कौशल्ये विकसित करण्यात मदत करतात. या दृष्टिकोनामध्ये कौशल्ये लहान घटकांमध्ये विभाजित करणे आणि प्रत्येक घटकावर तयार करणे समाविष्ट आहे जोपर्यंत विद्यार्थी संपूर्ण कौशल्ये आत्मविश्वासाने पूर्ण करू शकत नाहीत.

एकंदरीत, सराव शैली शिकवणे ही विद्यार्थ्यांमध्ये शारीरिक कौशल्ये विकसित करण्यासाठी एक प्रभावी उपदेशात्मक दृष्टीकोन आहे. वारंवार सराव, तात्काळ अभिप्राय आणि वैयक्तिक सूचना देऊन, शिक्षक विद्यार्थ्यांना शारीरिक कौशल्यांचा मजबूत पाया तयार करण्यात आणि आयुष्यभर टिकू शकणार्‍या शारीरिक हालचालींबद्दल प्रेम विकसित करण्यात मदत करू शकतात.

 

सराव शैली म्हणजे ज्या पद्धतीने शारीरिक क्रियाकलाप किंवा कौशल्य शिकवले जाते आणि सराव केला जातो. शारीरिक शिक्षणामध्ये, सराव शैलीशी संबंधित निर्णय घेण्याचे तीन टप्पे आहेत: प्रभावपूर्व निर्णय, प्रभाव निर्णय आणि प्रभावानंतरचे निर्णय.

प्री-इम्पॅक्ट निर्णय म्हणजे शारीरिक क्रियाकलाप किंवा कौशल्य प्रत्यक्षात सराव करण्यापूर्वी घेतलेल्या निर्णयांचा संदर्भ. यामध्ये शिकण्याच्या उद्दिष्टांशी संबंधित निर्णय, योग्य अध्यापन पद्धती आणि सामग्रीची निवड आणि सराव सत्रांचे नियोजन यांचा समावेश होतो. हे निर्णय गंभीर आहेत कारण ते पुढील शिक्षण प्रक्रियेसाठी स्टेज सेट करतात.

प्रभाव निर्णय शारीरिक क्रियाकलाप किंवा कौशल्य सराव दरम्यान घेतलेल्या निर्णयांचा संदर्भ घेतात. या निर्णयांमध्ये शिक्षण आणि कौशल्य संपादन अधिक चांगल्या प्रकारे सुलभ करण्यासाठी सराव शैली समायोजित करणे समाविष्ट आहे. उदाहरणार्थ, एखादा शिक्षक अभ्यासाच्या वातावरणात किंवा कामातील अडचण शिकणाऱ्यांच्या क्षमता आणि गरजांशी अधिक चांगल्या प्रकारे जुळण्यासाठी बदल करण्याचा निर्णय घेऊ शकतो.

प्रभावानंतरचे निर्णय शारीरिक क्रियाकलाप किंवा कौशल्य सराव पूर्ण झाल्यानंतर घेतलेल्या निर्णयांचा संदर्भ घेतात. या निर्णयांमध्ये सराव शैलीच्या परिणामकारकतेचे मूल्यांकन करणे आणि भविष्यातील सराव सत्रांसाठी बदल किंवा बदल करणे समाविष्ट आहे. शिकण्याच्या परिणामांवर विचार करण्यासाठी आणि त्यानंतरच्या सराव सत्रांसाठी नियोजन करण्यासाठी हा एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.

सराव शैलीमध्ये, निर्णय घेण्याच्या तीनही अवस्था एकमेकांशी संबंधित असतात आणि एकमेकांवर परिणाम करतात. सुनियोजित पूर्व-परिणाम निर्णयामुळे चांगला परिणाम आणि परिणामानंतरचे निर्णय होऊ शकतात, परिणामी अधिक प्रभावी शिक्षण परिणाम मिळू शकतात. म्हणून, शारीरिक शिक्षण प्रशिक्षकांनी निर्णय घेण्याच्या प्रत्येक टप्प्यावर आणि ते एकमेकांशी कसे संबंधित आहेत याचा काळजीपूर्वक विचार करणे महत्वाचे आहे.

अन्योन्य शैली

अन्योन्य शैली ही एक अध्यापन पद्धत आहे ज्यामध्ये विद्यार्थ्यांना सहयोगी शिक्षणामध्ये सामील केले जाते, जेथे ते शिक्षक आणि विद्यार्थ्याची भूमिका गृहीत धरून वळण घेतात. विद्यार्थ्यांचे शिक्षण आणि व्यस्तता वाढविण्यासाठी ही पद्धत शारीरिक शिक्षण वर्गांमध्ये प्रभावीपणे लागू केली जाऊ शकते.

शारीरिक शिक्षणातील अध्यापनाच्या परस्परशैलीमध्ये क्लिष्ट कौशल्ये किंवा हालचालींचे लहान भागांमध्ये विभाजन करणे आणि नंतर प्रत्येक विद्यार्थ्याला प्रशिक्षक, निरीक्षक किंवा परफॉर्मर यासारखी विशिष्ट भूमिका सोपवणे यांचा समावेश होतो. विद्यार्थी लहान गटांमध्ये काम करतात आणि प्रत्येक गट सदस्य वेगवेगळ्या भूमिका घेतात. प्रशिक्षक परफॉर्मरला कौशल्य अचूकपणे पार पाडण्यास मदत करतो, निरीक्षक परफॉर्मरकडे पाहतो आणि फीडबॅक देतो आणि कलाकार प्रशिक्षकाच्या मार्गदर्शनाखाली कौशल्याचा सराव करतो.

शारीरिक शिक्षणामध्ये परस्पर शिक्षणाचे अनेक फायदे आहेत. हे पीअर लर्निंग आणि सहयोगाला प्रोत्साहन देते, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांची प्रेरणा आणि प्रतिबद्धता वाढू शकते. हे विभेदित शिक्षणासाठी देखील अनुमती देते, कारण प्रत्येक विद्यार्थी त्यांच्या शिकण्याच्या गरजा आणि क्षमतांशी जुळणारी भूमिका स्वीकारू शकतो. याव्यतिरिक्त, परस्पर शिक्षण विद्यार्थ्यांना संप्रेषण आणि नेतृत्व कौशल्ये विकसित करण्यात मदत करते, कारण ते वेगवेगळ्या भूमिका घेतात आणि एकमेकांना अभिप्राय देतात.

शारीरिक शिक्षणामध्ये परस्पर अध्यापनाची अंमलबजावणी करण्यासाठी, शिक्षक त्यांच्या विद्यार्थ्यांना या पद्धतीचा परिचय करून देऊ शकतात. ते नंतर जटिल कौशल्ये किंवा हालचालींचे लहान भागांमध्ये विभाजन करू शकतात आणि प्रत्येक विद्यार्थ्याला भूमिका नियुक्त करू शकतात. शिक्षकांनी प्रत्येक भूमिकेसाठी स्पष्ट मार्गदर्शक तत्त्वे देखील प्रदान केली पाहिजेत आणि प्रभावी संप्रेषण आणि सहयोग सुनिश्चित करण्यासाठी गट सदस्यांमध्ये चर्चा सुलभ केली पाहिजे.

एकूणच, शारीरिक शिक्षणातील अध्यापनाची परस्पर शैली ही एक मौल्यवान अध्यापन पद्धत आहे जी विद्यार्थ्यांचे शिक्षण, व्यस्तता आणि संवाद कौशल्ये वाढवू शकते.

या शैलीमध्ये, निर्णय घेण्याचे तीन महत्त्वाचे टप्पे आहेत: पूर्व-प्रभाव, प्रभाव आणि प्रभावानंतर.

1. प्रभावपूर्व निर्णय: या टप्प्यात वाटाघाटीची तयारी करणे आणि प्रत्येक पक्षाला काय साध्य करण्याची अपेक्षा आहे त्यासाठी ध्येये निश्चित करणे समाविष्ट आहे. परस्पर शैलीत, करार आणि असहमतीची संभाव्य क्षेत्रे ओळखणे आणि वाटाघाटी दरम्यान त्यांचे निराकरण कसे करावे याचे नियोजन करणे महत्त्वाचे आहे. हा टप्पा इतर पक्षाशी संबंध निर्माण करण्याचा आणि विश्वास प्रस्थापित करण्याचा देखील एक काळ आहे.

2. प्रभाव निर्णय: या टप्प्यात वास्तविक वाटाघाटी प्रक्रियेचा समावेश असतो, जेथे प्रत्येक पक्ष आपापली भूमिका मांडतो आणि परस्पर फायदेशीर करारापर्यंत पोहोचण्यासाठी सवलती देतो. परस्पर शैलीमध्ये, दोन्ही पक्षांसाठी सकारात्मक परिणाम साध्य करण्यासाठी समान हितसंबंधांवर लक्ष केंद्रित करणे आणि तडजोड करण्यास तयार असणे महत्वाचे आहे.

3. प्रभावानंतरचे निर्णय: या टप्प्यात कोणता विद्यार्थी कशा पद्धतीने कार्य करणार व कशाच्या अधारावर निरिक्षण करणार अशा बाबिंवर करार करतात व कराराची अंमलबजावणी आणि मूल्यमापन यांचा समावेश होतो. अन्योन्य शैलीत, इतर पक्षाशी मुक्त संवाद राखणे आणि वाटाघाटी दरम्यान केलेल्या वचनबद्धतेचे पालन करणे महत्वाचे आहे. कराराच्या यशाचे मूल्यांकन करणे आणि भविष्यातील वाटाघाटींमध्ये सुधारणा करण्यासाठी कोणतेही क्षेत्र ओळखणे देखील महत्त्वाचे आहे.

स्व-तपासणी शैली

शारीरिक शिक्षणातील अध्यापनाची स्व-तपासणी शैली अशा दृष्टिकोनाचा संदर्भ देते जिथे विद्यार्थ्यांना विविध शारीरिक उपक्रमान्मध्ये त्यांच्या स्वत: च्या प्रगती आणि कामगिरीचे परीक्षण आणि मूल्यांकन करण्याची संधी दिली जाते. ही पद्धत अनेक प्रकारे फायदेशीर ठरू शकते:

1. जबाबदारीला प्रोत्साहन देते: अध्यापनाची स्वयं-तपासणी शैली विद्यार्थ्यांना त्यांच्या स्वतःच्या शिकण्याची आणि प्रगतीची जबाबदारी घेण्यास प्रोत्साहित करते. ते ध्येय निश्चित करणे, त्यांच्या कार्यक्षमतेचे मूल्यांकन करणे आणि सुधारण्यासाठी समायोजन करणे शिकतात.

2. आत्म-जागरूकता: त्यांच्या स्वतःच्या कामगिरीचे मूल्यमापन करून, विद्यार्थी त्यांच्या सामर्थ्य आणि कमकुवतपणाबद्दल अधिक जागरूक होतात. हे त्यांना सुधारण्यासाठी आवश्यक असलेली क्षेत्रे ओळखण्यास आणि त्यानुसार त्यांचे प्रयत्न केंद्रित करण्यास मदत करू शकतात.

3. सक्रिय शिक्षण: हा दृष्टिकोन सक्रिय शिक्षणास प्रोत्साहन देतो जेथे विद्यार्थी शिकण्याच्या प्रक्रियेत अधिक गुंतलेले असतात. त्यांना गंभीरपणे विचार करण्यास, प्रश्न विचारण्यास आणि त्यांच्या स्वतःच्या निरीक्षणांवर आणि अभिप्रायावर आधारित निर्णय घेण्यास प्रोत्साहित केले जाते.

4. स्वायत्ततेला प्रोत्साहन देते: विद्यार्थ्यांना त्यांच्या स्वत:च्या प्रगतीवर लक्ष ठेवण्याची संधी दिली जाते तेव्हा त्यांना स्वायत्तता आणि त्यांच्या क्षमतेवर आत्मविश्वास निर्माण होतो. ते अधिक आत्म-प्रेरित होतात आणि त्यांच्या स्वतःच्या शिक्षणात गुंतवणूक करतात.

शारीरिक शिक्षण वर्गांमध्ये शिकवण्याच्या स्व-तपासणी शैलीचा समावेश कसा केला जाऊ शकतो याच्या काही उदाहरणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

• विद्यार्थी विविध शारीरिक उपक्रमान्मध्ये त्यांच्या प्रगतीची नोंद ठेवतात, जसे की धावण्याच्या वेळा किंवा पूर्ण झालेल्या पुश-अपची संख्या.

• शिक्षकांनी प्रदान केलेल्या रुब्रिक किंवा चेकलिस्टचा वापर करून विद्यार्थी त्यांच्या स्वतःच्या कामगिरीचे मूल्यमापन करत आहेत.

• विद्यार्थी आत्म-चिंतनात गुंतलेले आहेत आणि सुधारणेसाठी ध्येये निश्चित करतात.

• समवयस्क मूल्यमापनात भाग घेणारे विद्यार्थी, जेथे ते त्यांच्या कामगिरीवर एकमेकांना अभिप्राय देतात.

एकंदरीत, शारीरिक शिक्षण वर्गांमध्ये शिकवण्याची स्वयं-तपासणी शैली उपयुक्त दृष्टीकोन असू शकते कारण ती विद्यार्थ्यांना अधिक जबाबदार, आत्म-जागरूक आणि त्यांच्या स्वतःच्या शिक्षणात व्यस्त होण्यास प्रोत्साहित करते.

पूर्व-प्रभाव, प्रभाव आणि प्रभावा नंतर हे तीन टप्पे आहेत ज्यांचा उपयोग या शिक्षण शैलीच्या परिणामकारकतेचे मूल्यांकन करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

 पूर्व-प्रभाव: या टप्प्यामध्ये विद्यार्थ्यांनी कोणत्याही शारीरिक हालचालींमध्ये व्यस्त होण्यापूर्वी त्यांच्यासाठी अपेक्षा आणि ध्येये निश्चित करणे समाविष्ट आहे. शिक्षक स्वयं-तपासणीचा उद्देश आणि फायद्यांवर चर्चा करू शकतात आणि विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शिक्षणाची मालकी घेण्यास प्रोत्साहित करू शकतात. विद्यार्थी त्यांच्या सध्याच्या फिटनेस पातळीचे देखील मूल्यांकन करू शकतात आणि सुधारणेसाठी वैयक्तिक उद्दिष्टे सेट करू शकतात.

 प्रभाव: या टप्प्यात, विद्यार्थी शारीरिक क्रियाकलापांमध्ये गुंततात आणि त्यांच्या स्वत: च्या कामगिरीचे मूल्यमापन करण्यासाठी स्वयं-तपासणी तंत्रांचा वापर करतात. ते त्यांच्या सामर्थ्य आणि कमकुवतपणाचे मूल्यांकन करण्यासाठी व्हिडिओ रेकॉर्डिंग, समवयस्क मूल्यांकन किंवा आत्म-प्रतिबिंब यासारख्या विविध पद्धती वापरू शकतात. विद्यार्थ्यांना त्यांची कौशल्ये सुधारण्यास मदत करण्यासाठी शिक्षक अभिप्राय आणि मार्गदर्शन देखील देऊ शकतात.

 प्रभावा नंतर: या टप्प्यात, विद्यार्थी त्यांच्या प्रगतीवर चिंतन करतात आणि स्व-तपासणीच्या परिणामकारकतेचे मूल्यांकन करतात. ते त्यांच्या सुरुवातीच्या उद्दिष्टांची त्यांच्या वास्तविक कार्यक्षमतेशी तुलना करू शकतात आणि त्यांना कुठे सुधारले आहे किंवा त्यांना पुढील कामाची आवश्यकता आहे ते ओळखू शकतात. शिक्षक स्वयं-तपासणी पद्धतीच्या एकूण परिणामकारकतेबद्दल अभिप्राय देखील देऊ शकतात आणि भविष्यात ते सुधारण्याचे मार्ग सुचवू शकतात.

सर्व समावेशन शैली

शारिरीक शिक्षणामध्ये सर्व समावेशन शिकवण्याच्या शैलीमध्ये एक सहाय्यक आणि स्वागतार्ह शिक्षण वातावरण तयार करणे समाविष्ट आहे जे विविध क्षमता आणि पार्श्वभूमी असलेल्या विद्यार्थ्यांना शारीरिक उपक्रमान्मध्ये पूर्णपणे सहभागी होण्यास सक्षम करते. अध्यापनाचा हा दृष्टीकोन सर्व विद्यार्थ्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी अभ्यासक्रम आणि सूचनांचे रुपांतर करण्यावर लक्ष केंद्रित करतो, ज्यामध्ये अपंग, भिन्न सांस्कृतिक पार्श्वभूमी असलेले आणि भिन्न कौशल्य स्तर आहेत.

शारीरिक शिक्षणामध्ये सर्व समावेशन शिकवण्याच्या शैलीची अंमलबजावणी करण्यासाठी येथे काही धोरणे आहेत:

एक सकारात्मक आणि सहाय्यक शिक्षण वातावरण तयार करा: शिक्षकांनी एक वर्ग संस्कृती स्थापित केली पाहिजे जी आदर, सर्वसमावेशकता आणि सहिष्णुतेला प्रोत्साहन देते. समवयस्क संवाद, संघकार्य आणि सकारात्मक मजबुतीकरण यांना प्रोत्साहन देऊन हे साध्य केले जाऊ शकते.

विभेदित सूचना वापरा: शिक्षकांनी विविध प्रकारच्या शिकवण्याच्या पद्धती वापरल्या पाहिजेत ज्यामुळे विद्यार्थ्यांच्या विविध गरजा पूर्ण होतात. यामध्ये सूचनांचा वेग, मोड किंवा सामग्री समायोजित करणे, व्हिज्युअल एड्स किंवा इतर संसाधने प्रदान करणे आणि सहाय्यक तंत्रज्ञान वापरणे समाविष्ट असू शकते.

विद्यार्थ्यांच्या निवडीसाठी संधी द्या: शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना शारीरिक क्रियाकलापांमध्ये कसे भाग घ्यायचे याच्या निवडी दिल्या पाहिजेत. यामध्ये विद्यार्थ्यांना शारीरिक हालचालींचा प्रकार, आव्हानाची पातळी आणि सहभागाची पद्धत निवडण्याची परवानगी देणे समाविष्ट असू शकते.

सर्वसमावेशक भाषा वापरा: शिक्षकांनी आदरयुक्त, सकारात्मक आणि सर्वसमावेशक भाषा वापरली पाहिजे. यामध्ये लिंग-तटस्थ भाषा वापरणे, अपमानास्पद भाषा टाळणे आणि विविधता ओळखणे आणि साजरी करणे समाविष्ट आहे.

सर्व समावेशन निश्चित करा: सर्व विद्यार्थी शारीरिक क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होऊ शकतात याची खात्री करण्यासाठी शिक्षकांनी आवश्यक सर्व समावेशन निश्चित करा. यामध्ये अतिरिक्त समर्थन प्रदान करणे, उपकरणे बदलणे किंवा विद्यार्थ्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी वातावरण समायोजित करणे समाविष्ट असू शकते.

शारिरीक शिक्षणामध्ये समावेशन शिकवण्याची शैली स्वीकारून, शिक्षक अधिक न्याय्य आणि सर्वसमावेशक शिक्षण वातावरण तयार करू शकतात जे विद्यार्थ्यांच्या विविध गरजा पूर्ण करतात.

शारीरिक शिक्षणातील समावेशन शिकवण्याच्या शैलीमध्ये सर्व विद्यार्थ्यांच्या क्षमता, लिंग, वंश किंवा सामाजिक-आर्थिक पार्श्वभूमी विचारात न घेता त्यांच्या गरजा पूर्ण करणारे सर्वसमावेशक वातावरण तयार करणे समाविष्ट आहे. ही शिकवण्याची शैली सकारात्मक आणि आश्वासक शिक्षण वातावरण तयार करण्यावर लक्ष केंद्रित करते जे सर्व विद्यार्थ्यांना शारीरिक क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होण्यासाठी आणि त्यांची शारीरिक तंदुरुस्ती विकसित करण्यास प्रोत्साहित करते.

शारीरिक शिक्षणातील समावेशन शिकवण्याच्या शैलीचे पूर्व-प्रभाव, प्रभाव आणि परिणामोत्तर टप्पे केले जाऊ शकतात:

पूर्व-प्रभाव: या टप्प्यात विद्यार्थ्यांना आणि सर्वसमावेशक अध्यापनासाठी शिकण्याचे वातावरण तयार करणे समाविष्ट आहे. या टप्प्यात उद्दिष्टे आणि उद्दिष्टे निश्चित करणे, अपेक्षा प्रस्थापित करणे, पाठ योजना विकसित करणे आणि योग्य अध्यापन धोरणे आणि संसाधने निवडणे समाविष्ट आहे. शिक्षकांना भाषा अडथळे, शारीरिक अपंगत्व किंवा सांस्कृतिक फरक यांसारखे कोणतेही संभाव्य अडथळे ओळखणे आणि त्यांचे निराकरण करणे देखील आवश्यक असू शकते.

प्रभाव: या टप्प्यात सर्वसमावेशक शिकवण्याच्या धोरणांची आणि संसाधनांची अंमलबजावणी करणे समाविष्ट आहे जे प्रभावपूर्व टप्प्यात नियोजित होते. या टप्प्यात, शिक्षकाने विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीवर लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे आणि आवश्यकतेनुसार अध्यापन धोरण आणि संसाधनांमध्ये समायोजन करणे आवश्यक आहे. जे विद्यार्थी शारीरिक हालचालींशी झगडत आहेत किंवा ज्यांना विशेष गरजा आहेत त्यांच्यासाठी शिक्षकाला अतिरिक्त सहाय्य आणि राहण्याची व्यवस्था करण्याची देखील आवश्यकता असू शकते.

परिणामोत्तर: या टप्प्यामध्ये प्रभावाच्या टप्प्यात लागू केलेल्या सर्वसमावेशक शिक्षण धोरण आणि संसाधनांच्या परिणामकारकतेचे मूल्यमापन करणे समाविष्ट आहे. विद्यार्थ्यांकडून अभिप्राय गोळा करण्यासाठी आणि सर्वसमावेशक अध्यापनाचा त्यांच्या शारीरिक तंदुरुस्तीवर आणि एकूण आरोग्यावर होणाऱ्या परिणामाचे मूल्यांकन करण्यासाठी शिक्षक विविध मूल्यमापन पद्धती वापरू शकतात, जसे की सर्वेक्षणे, मूल्यांकन आणि निरीक्षणे. मूल्यमापन परिणामांच्या आधारे, शिक्षक भविष्यातील वर्गांसाठी त्यांच्या शिकवण्याच्या धोरणांमध्ये आणि संसाधनांमध्ये आणखी समायोजन आणि सुधारणा करू शकतात.

एकूणच, शारिरीक शिक्षणातील समावेशन शिकवण्याच्या शैलीचा उद्देश सर्व विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शारीरिक तंदुरुस्तीची उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी आणि शारीरिक हालचालींबद्दल सकारात्मक दृष्टीकोन विकसित करण्यात मदत करणारे वातावरण निर्माण करणे आहे. काळजीपूर्वक नियोजन, अंमलबजावणी आणि मूल्यमापनाद्वारे, शिक्षक समावेशनाला प्रभावीपणे प्रोत्साहन देऊ शकतात आणि सर्व विद्यार्थ्यांना शारीरिक शिक्षणात सहभागी होण्याची आणि यशस्वी होण्याची संधी आहे हे सुनिश्चित करू शकतात.

केद्रोभिगामी शोध अध्यापन शैली

शारीरिक शिक्षणातील केद्रोभिगामी शोध अध्यापन शैली ही एक सूचनात्मक दृष्टीकोन आहे जी समस्या सोडवणे आणि निर्णय घेण्याच्या कौशल्यांवर जोर देते. यामध्ये एक आव्हानात्मक आणि गतिमान शिक्षण वातावरण तयार करणे समाविष्ट आहे ज्यामध्ये विद्यार्थ्यांना स्वतंत्रपणे समस्यांचे अन्वेषण आणि निराकरणे शोधण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाते.

या अध्यापन शैलीमध्ये, शिक्षक शिकण्यासाठी एक फ्रेमवर्क प्रदान करतो आणि विद्यार्थ्यांच्या शोध आणि शोध प्रक्रियेस सुलभ करतो. शारीरिक शिक्षणाशी संबंधित वास्तविक जीवनातील परिस्थितींवर उपाय शोधण्यासाठी विद्यार्थ्यांना गंभीर विचार आणि समस्या सोडवण्याची कौशल्ये वापरण्यास प्रोत्साहित केले जाते. ते गटांमध्ये कार्य करतात, प्रत्येक गट विशिष्ट समस्येचे निराकरण करण्यासाठी जबाबदार असतात.

अभिसरण शोध शिकवण्याची शैली विद्यार्थी-केंद्रित शिक्षणावर भर देते आणि विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शिक्षणाची मालकी घेण्याची संधी प्रदान करते. विद्यार्थ्यांना त्यांची निर्णयक्षमता आणि समस्या सोडवण्याची कौशल्ये विकसित करण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाते, जे शारीरिक शिक्षण आणि जीवनातील यशासाठी आवश्यक आहे.

या अध्यापन शैलीचा एक फायदा असा आहे की ते विद्यार्थ्यांना त्यांची संज्ञानात्मक, सामाजिक आणि शारीरिक कौशल्ये विकसित करण्यात मदत करते. ते कार्यसंघामध्ये प्रभावीपणे कसे कार्य करायचे, संवाद कौशल्ये विकसित करणे आणि आत्मविश्वास कसा वाढवायचा हे शिकतात. याव्यतिरिक्त, विद्यार्थी माहितीचे विश्लेषण आणि मूल्यमापन कसे करावे आणि त्यांच्या विश्लेषणावर आधारित माहितीपूर्ण निर्णय कसे घ्यावे हे शिकतात.

एकूणच, अभिसरण शोध शिकवण्याची शैली शारीरिक शिक्षण शिकवण्याचा एक प्रभावी मार्ग आहे. हे सक्रिय आणि व्यस्त शिक्षणाला प्रोत्साहन देते, विद्यार्थ्यांना गंभीर विचार आणि समस्या सोडवण्याची कौशल्ये विकसित करण्यात मदत करते आणि त्यांना त्यांच्या भविष्यातील जीवनात यशस्वी होण्यासाठी तयार करते.

केद्रोभिगामी शोध  ही एक शिकवण्याची शैली आहे ज्यामध्ये शिक्षक समस्या किंवा कार्य सेट करतात आणि विद्यार्थी त्यांची स्वतःची सर्जनशीलता आणि गंभीर विचार कौशल्य वापरून निराकरण शोधण्यासाठी एकत्र काम करतात. शारीरिक शिक्षणामध्ये, या शिक्षण शैलीचा उपयोग विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शारीरिक क्षमतांचा शोध घेण्यासाठी आणि त्यांची समस्या सोडवण्याची कौशल्ये विकसित करण्यासाठी प्रोत्साहित करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. शारीरिक शिक्षणामध्ये केद्रोभिगामी शोध  कशी वापरली जाऊ शकते याचे येथे एक उदाहरण आहे:

कार्य: शिक्षक शंकू, दोरी आणि इतर उपकरणे वापरून व्यायामशाळेत अडथळा अभ्यासक्रम सेट करतात. अभ्यासक्रमाचा प्रारंभ बिंदू आणि शेवटचा बिंदू आहे आणि विद्यार्थ्यांना शक्य तितक्या लवकर अभ्यासक्रमातून नेव्हिगेट करावे लागेल.

केद्रोभिगामी शोध शिकवण्याची शैलीचे उदाहरण:

1. शिक्षक कार्य आणि खेळाचे नियम स्पष्ट करतात.

2. विद्यार्थी अडथळ्यांच्या कोर्सकडे त्यांच्या दृष्टिकोनाची योजना करण्यासाठी एकत्र काम करतात, अडथळ्यांमधून जाण्याच्या सर्वोत्तम मार्गावर चर्चा करतात आणि त्यांचा वेळ कसा अनुकूल करायचा याचे धोरण तयार करतात.

3. विद्यार्थी त्यांच्या तंत्राचा सराव करतात आणि परिष्कृत करतात, अडथळ्यांमधून पुढे जाण्याच्या विविध मार्गांचा शोध घेतात आणि त्यांच्या यशाचे मूल्यांकन करतात.

4. शिक्षक निरीक्षण करतात आणि अभिप्राय देतात, विद्यार्थ्यांना नवीन पद्धती वापरण्यासाठी प्रोत्साहित करतात आणि त्यांचे कार्यप्रदर्शन कसे सुधारायचे याबद्दल मार्गदर्शन करतात.

5. विद्यार्थी एकमेकांशी स्पर्धा करतात, त्यांच्या कौशल्याची परीक्षा घेतात आणि शक्य तितक्या जलद वेळेत अभ्यासक्रम पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करतात.

6. खेळानंतर, विद्यार्थी त्यांच्या कामगिरीवर विचार करतात, काय चांगले काम केले आणि काय सुधारले जाऊ शकते यावर चर्चा करतात आणि उर्वरित वर्गासह त्यांचे अंतर्दृष्टी सामायिक करतात.

शारीरिक शिक्षण शिकवण्याचा हा दृष्टीकोन केवळ विद्यार्थ्यांची शारीरिक कौशल्येच विकसित करत नाही तर त्यांना गंभीरपणे विचार करण्यास, त्यांच्या समवयस्कांशी सहयोग करण्यास आणि त्यांच्या स्वत: च्या कार्यक्षमतेवर विचार करण्यास प्रोत्साहित करतो. समस्या सोडवण्याच्या प्रक्रियेत गुंतून, विद्यार्थी त्यांच्या शिकण्याची मालकी घेतात आणि विषयाचे सखोल आकलन विकसित करतात.

केद्रोभिगामी शोध  अध्यापन शैली ही अध्यापनासाठी विद्यार्थी-केंद्रित दृष्टीकोन आहे जी चौकशी-आधारित शिक्षण क्रियाकलापांद्वारे माहितीचा शोध आणि शोध यावर जोर देते. ही शिकवण्याची शैली विशेषतः शारीरिक शिक्षणासाठी योग्य आहे, कारण ती विद्यार्थ्यांना चाचणी आणि त्रुटी आणि समस्या सोडवण्याद्वारे त्यांची शारीरिक कौशल्ये आणि क्षमता विकसित करण्यास प्रोत्साहित करते.

केद्रोभिगामी शोध  शिकवण्याच्या पूर्व-प्रभाव टप्प्यामध्ये धड्याचे नियोजन आणि तयारी यांचा समावेश होतो. शिक्षकाने धड्याची उद्दिष्टे ओळखली पाहिजेत आणि ती उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी एक स्पष्ट आणि संक्षिप्त योजना तयार केली पाहिजे. या टप्प्यात मागील धड्यांचे पुनरावलोकन करणे, विद्यार्थ्यांच्या ज्ञानाचे आणि कौशल्यांचे मूल्यांकन करणे आणि योग्य शिक्षण सामग्री निवडणे यांचा समावेश असू शकतो.

केद्रोभिगामी शोध  अध्यापनाच्या प्रभावाच्या टप्प्यात, विद्यार्थी सक्रियपणे शिकण्याच्या प्रक्रियेत गुंतलेले असतात. विद्यार्थी हँड-ऑन अ‍ॅक्टिव्हिटी आणि समस्या सोडवण्याच्या व्यायामाद्वारे नवीन माहिती शोधतात आणि शोधतात म्हणून शिक्षक मार्गदर्शन आणि समर्थन प्रदान करतात. विद्यार्थ्यांना जोखीम घेण्यास आणि त्यांच्या चुकांमधून शिकण्यासाठी, त्यांची शारीरिक क्षमता आणि समस्या सोडवण्याची कौशल्ये विकसित करण्यास प्रोत्साहित केले जाते.

प्रभावानंतरच्या टप्प्यात, शिक्षक विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणाचे मूल्यमापन करतात आणि सतत वाढ आणि विकासास समर्थन देण्यासाठी अभिप्राय प्रदान करतात. यामध्ये विद्यार्थ्यांच्या कामाचे पुनरावलोकन करणे, मूल्यांकनांवरील कामगिरीचे मूल्यांकन करणे आणि विद्यार्थ्यांना अतिरिक्त समर्थन किंवा मार्गदर्शनाची आवश्यकता असू शकते अशा क्षेत्रांवर अभिप्राय प्रदान करणे समाविष्ट असू शकते.

 

केद्रोत्सारी शोध अध्यापन शैली

शारिरीक शिक्षणातील केद्रोत्सारी शोध अध्यापन शैली मध्ये सर्जनशीलता, समस्या सोडवणे आणि पारंपारिक सूचना वर भर देणारा दृष्टिकोन समाविष्ट असतो. या प्रकारची शिकवण्याची शैली विद्यार्थ्यांना शारीरिक उपक्रम आणि खेळांकडे जाण्यासाठी आणि नवीन कल्पनांसह प्रयोग करण्यासाठी विविध मार्ग शोधण्यासाठी प्रोत्साहित करते.

शारीरिक शिक्षणातील भिन्न शिक्षणाची काही वैशिष्ट्ये येथे आहेत:

1. सर्जनशीलतेवर जोर देते: भिन्न शिक्षण विद्यार्थ्यांना त्यांच्या स्वतःच्या कल्पना आणि समस्यांचे निराकरण करण्यास प्रोत्साहित करते. हा दृष्टीकोन अधिक मुक्त आहे, आणि पारंपारिक शिक्षण पद्धतींपेक्षा प्रतिसादांच्या विस्तृत श्रेणीसाठी परवानगी देतो.

2. समस्या सोडवणे फोकस: भिन्न शिक्षण समस्या सोडवण्याच्या कौशल्यांवर भर देते, विद्यार्थ्यांना चौकटीच्या बाहेर विचार करण्यास आणि शारीरिक आव्हानांवर नवीन उपाय शोधण्याचे आव्हान देते.

3. विद्यार्थी-केंद्रित: ही अध्यापन शैली एक-आकार-फिट-सर्व दृष्टिकोनापेक्षा वैयक्तिक विद्यार्थ्यांच्या गरजा आणि आवडींवर भर देते.

4. प्रयोगाला प्रोत्साहन देते: भिन्न शिक्षण विद्यार्थ्यांना विविध रणनीती, तंत्रे आणि शारीरिक क्रियाकलापांच्या दृष्टीकोनांसह प्रयोग करण्यास प्रोत्साहित करते.

5. गंभीर विचारसरणीला प्रोत्साहन देते: भिन्न शिक्षण विद्यार्थ्यांना ते ज्या शारीरिक क्रियाकलापांमध्ये गुंतले आहेत त्याबद्दल गंभीरपणे विचार करण्यास आणि त्यांचे कार्यप्रदर्शन सुधारण्यासाठी त्यांच्या अनुभवांवर विचार करण्यास प्रोत्साहित करते.

एकूणच, शारीरिक शिक्षणातील भिन्न शिक्षण विद्यार्थ्यांना शारीरिक क्रियाकलाप आणि खेळांबद्दल अधिक सर्जनशील, लवचिक आणि अनुकूली दृष्टीकोन विकसित करण्यात मदत करू शकते, ज्यामुळे अधिक आनंद, सुधारित कार्यप्रदर्शन आणि शारीरिक क्रियाकलापांसाठी आजीवन वचनबद्धता निर्माण होऊ शकते.

केद्रोत्सारी शोध अध्यापन शैली ही विद्यार्थ्यांमधील सर्जनशीलता आणि अन्वेषणास प्रोत्साहन देते. जेव्हा शारीरिक शिक्षणातील फुटबॉल क्रियाकलापांचा विचार केला जातो, तेव्हा या दृष्टिकोनाचा उपयोग मैदानावरील व्यक्तिमत्त्व आणि नवकल्पना वाढवण्यासाठी केला जाऊ शकतो. येथे एका फुटबॉल क्रियाकलापाचे उदाहरण आहे ज्यामध्ये भिन्न शिक्षण शैली समाविष्ट आहे:

उदाहरण

शीर्षक: फुटबॉल साठी तुमचा स्वतःचा ट्रिक शॉट तयार करा

उद्दिष्ट: वैयक्तिक तांत्रिक कौशल्ये विकसित करताना क्षेत्रात सर्जनशीलता आणि नवकल्पना प्रोत्साहित करणे.

उपकरणे: फुटबॉल, शंकू, गोलपोस्ट

 

सूचना:

6. वर्गाची 3-4 विद्यार्थ्यांच्या लहान गटात विभागणी करा.

7. प्रत्येक गटाकडे शंकू वापरून त्यांचे स्वतःचे मिनी-गोलपोस्ट सेट करण्यासाठी एक नियुक्त क्षेत्र असेल.

8. प्रत्येक विद्यार्थ्याने वळण घेऊन ध्येयावर स्वतःची युक्ती तयार करण्याचा प्रयत्न केला.

9. ट्रिक शॉट हे कोणतेही अनोखे तंत्र किंवा कौशल्य असू शकते जे विद्यार्थ्याला सायकल किक, चिप शॉट किंवा नकलबॉल यांसारखे कौशल्य असू शकते.

10. प्रत्येक प्रयत्नानंतर, विद्यार्थी त्यांचे तंत्र बाकीच्या गटाला समजावून सांगेल आणि दाखवेल.

11. त्यानंतर गट सुधारणेसाठी अभिप्राय आणि सूचना देईल.

12. एकदा प्रत्येक विद्यार्थ्याला त्यांच्या युक्तीचा प्रयत्न करण्याची संधी मिळाली की, गट सर्वोत्तम विद्यार्थ्याला मत देईल.

13. विजेत्या गटाला त्यांचे ट्रिक शॉट संपूर्ण वर्गासमोर दाखवले जाईल आणि दाखवले जाईल.

विद्यार्थ्यांना त्यांच्या स्वतःच्या सर्जनशीलतेचा शोध घेण्यास आणि प्रयोग करण्यास अनुमती देऊन, ही फुटबॉल क्रियाकलाप वैयक्तिक तांत्रिक कौशल्ये विकसित करताना वैयक्तिकता आणि नावीन्यपूर्णतेला प्रोत्साहन देते. हे अधिक समावेशी शिक्षण वातावरणास अनुमती देऊन, गट सदस्यांमधील सहकार्य आणि अभिप्राय यांना प्रोत्साहन देते.

पूर्व-प्रभाव: शारीरिक शिक्षणामध्ये भिन्न शिक्षण शैली लागू करण्यापूर्वी, शिक्षकांनी आवश्यक साहित्य आणि पाठ योजना तयार करणे आवश्यक आहे जे विद्यार्थ्यांना शिकण्याच्या विविध मार्गांचा शोध घेण्यास आणि हाताशी संबंधित क्रियाकलापांमध्ये व्यस्त ठेवण्यास अनुमती देईल. शिक्षकांनी प्रत्येक विद्यार्थ्याच्या गरजा आणि क्षमतांवर आधारित त्यांच्या शिकवण्याच्या पद्धती समायोजित करण्यासाठी देखील तयार असले पाहिजे.

प्रभाव: शारीरिक शिक्षणामध्ये भिन्न शिक्षण शैलीच्या अंमलबजावणीदरम्यान, विद्यार्थ्यांना त्यांच्या विचारांमध्ये अधिक स्वतंत्र आणि सर्जनशील होण्यासाठी आणि समस्या सोडवण्यासाठी त्यांच्या समवयस्कांसह सहकार्याने कार्य करण्यास प्रोत्साहित केले जाते. यामुळे विद्यार्थ्यांमध्ये व्यस्तता आणि प्रेरणा वाढू शकते, तसेच सुधारित गंभीर विचार आणि समस्या सोडवण्याची कौशल्ये वाढू शकतात.

तथापि, या अध्यापन शैलीचे काही नकारात्मक प्रभाव देखील असू शकतात, जसे की शिक्षकांद्वारे प्रदान केलेल्या रचना आणि मार्गदर्शनाच्या अभावामुळे संघर्ष करू शकणार्‍या विद्यार्थ्यांमध्ये गोंधळ किंवा निराशा. याव्यतिरिक्त, काही विद्यार्थ्यांना क्रियाकलापांच्या खुल्या स्वरूपामुळे भारावून किंवा भीती वाटू शकते.

पोस्ट-इम्पॅक्ट: शारीरिक शिक्षणामध्ये भिन्न शिक्षण शैली लागू केल्यानंतर, शिक्षक विद्यार्थ्यांकडून अभिप्राय गोळा करून आणि वर्गातील त्यांच्या कामगिरीचे विश्लेषण करून त्याच्या परिणामकारकतेचे मूल्यांकन करू शकतात. हे विद्यार्थ्यांना अतिरिक्त समर्थन किंवा मार्गदर्शनाची आवश्यकता असू शकते अशी क्षेत्रे ओळखण्यात आणि भविष्यातील धड्याच्या योजनांमध्ये समायोजन करण्यास मदत करू शकते.